Güneş ışığına çok yoğun şekilde maruz kalmak sağlığımız için zararlı olsa da orta şiddette maruziyet, fiziksel ve ruhsal durumumuzu iyileştirebilir. Özellikle sonbahar ve kış aylarında güneş ışığının yetersizliği bazı kişilerde halsizlik, odaklanma güçlüğü, unutkanlık, keyifsizlik gibi depresif belirtilere yol açar. 


Güneş ışığının psikiyatrik hastalıklar üzerinde bazı etkilerinin olduğu uzun zamandır bilinmekte. Örneğin bipolar bozukluktaki duygudurum değişikliklerinin diğer affektif bozukluklara göre mevsimsel özelliklerle daha çok ilgili olduğu bilinir. Sonbahara girilirken depresif dönemlerde artış olurken, ilkbahar dönemlerinde daha çok mani vakası görülür. Deliryumdakiler (fiziksel tıbbi hastalık nedeniyle oluşan bilinç değişikliği) genelde  güneş battıktan sonra kötüleşir. Demans (bunama) hastalarında gün battıktan sonra ortaya çıkan ajitasyon, saldırganlık, gezinme, halüsinasyon gibi belirtiler oldukça yaygındır ki bu durum "Günbatımı Sendromu" ismiyle özel olarak adlandırılmıştır.
 
Belki İş-Okul stresinden ve Sorumluluklardan Uzaklaşmayı Anımsattığı için Güneşli Havaları Seviyoruzdur. Bu da başka bir ihtimal.


Şüphesiz ki güneş ışığının etkileri yalnızca psikiyatrik hastaları değil hemen hemen tüm insanları etkiler. Kimileri kapalı havalarda daha aktifken kimileri havalarda yataktan çıkacak enerjiyi zor bulur. Üstelik gündelik kararlarımıza etki edebileceği de söylenmekte. Bunlarla ilgili eğlenceli sayılabilecek çok sayıda çalışma mevcut. Örneğin güneşli havalarda taksicilere daha çok bahşiş verildiği görülmüş. Güneşli bir günde yapılan borsa yatırımlar aynı gün içinde havanın bulutlanmasıyla birlikte ortalama yüzde 15 azaldığı tespit edilmiş.
 
 
Üniversite Bahar Şenlikleri, Hıdırellez, Nevruz, Paskalya vs... Kış Sonrası Güneş Açınca Doğa gibi Biz de Değişiriz

Tecrübelerimiz doğrultusunda güneşli havalarda daha olumlu duygularımızın olabileceğini düşünmek gayet doğal. Hatta bunun için telefonun, bilgisayarın arka planına hoş doğa resimleri koyarak iyi hissetmeye çalışmış bile olabilirsiniz. Ancak  genelde bu bir doğa yürüyüşünün yerini tutmaz.

Hayvan çalışmalarında da enteresan sonuçlara rastlamak mümkün. Derilerine yapay güneş ışığı düşürülen farelerin hafıza ve öğrenme becerilerinin diğerlerine göre daha çok gelişmesi dikkat çekici. Bu, güneşin yalnızca derimize temas etmesinin bile bilişsel işlevlerimizi geliştirebileceğini gösteriyor. 
 


Kaynaklar:

Ross J. Baldessarini, Eduard Vieta, Joseph R. Calabrese, Mauricio Tohen & Charles L. Bowden (2010) Bipolar Depression: Overview and Commentary, Harvard Review of Psychiatry, 18:3, 143-157, DOI: 10.3109/10673221003747955

Devaraj, S., & Patel, P. C. (2017). Taxicab tipping and sunlight. PloS one, 12(6), e0179193.

Shafi, K., & Mohammadi, A. (2020). Too gloomy to invest: Weather-induced mood and crowdfunding. Journal of Corporate Finance, 65, 101761.

Fotoğraflar: Jackson David & Wendy Wei @pexels